شنبه، 8 اردیبهشت 1403
  
  • 1400/01/31
روزنوشت

دکتر سیف الرضا شهابی

عضو هیات مدیره نظام پزشکی بابل

واردات واکسن یا تولید واکسن؛ کدام ارجح است؟

پنجشنبه هفته گذشته(26فروردین) دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری، در جلسه «کمیته‌های تخصصی مقابله با کرونا» مطالبی در مورد واردات واکسن بیماری کووید 19 بیان کردند که اهم مطالب به شرح زیر است:«واکسن باید وارد شود، ما نمی‌توانیم منتظر واکسن تولید داخل در تابستان باشیم.»
ایشان در ادامه اظهاراتشان به شرکت‌های خصوصی اشاره کردند و گفتند:«شرکت‌های خصوصی بر واردات واکسن اهتمام ورزند.  هر شرکتی که برای واردات واکسن با مشکل برخورد کرد به دفتر ریاست جمهوری نامه بزند.»
رئیس جمهور بر تلاش‌های انجام شده تاکید داشتند و گفتند:«با همه تلاش‌های انجام شده قاعدتا تا بیش از تابستان واکسن ایرانی به دست ما نخواهد رسید و لذا تامین واکسن با مساعدت بخش خصوصی در دستور کار دولت و اولویت نخست قرار گرفته است.»
از روزی که جهان با بیماری مهلک و خطرناک کووید19 و با ویروس ناشناخته‌اش مواجه شد، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های معتبر خصوصا در کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کردند تا علاوه بر کسب درآمد و افزایش پرستیژ علمی و در کنارش نجات جان انسان‌هایی که هر روز هزاران نفر حیاتشان را از دست می‌دهند واکسن آن را تولید کنند و روانه بازارهای دارویی بکنند. در کنار و موازات کشورهای توسعه‌یافته در عرصه علم و فناوری، کشورهایی که توان آن را نداشتند به این سرعت واکسن آن را تولید کنند مترصد بودند تا هر شرکت و در هر کشوری واکسن را تولید کرد در اسرع وقت در سطح انبوه خریداری کنند تا شهروندان خودشان را واکسینه کنند و از بالا رفتن منحنی فوتی‌ها جلوگیری کنند. متاسفانه جمهوری اسلامی با تاکیدی که بر تولید واکسن در داخل داشت - که در جای خود قابل تحسین است و اگر بتواند در داخل تولید کند پرستیژ علمی برای کشور در حال تحریم تلقی می‌شود - از اقدام مناسب در زمان لازم برای واردات کوتاهی کرد. در این میان البته علل متعددی را می‌توان بر شمرد از جمله: مشکلات اقتصادی در زمان تحریم حداکثری یا امید بستن بیش از حد و اندازه بر تولید در داخل در اسرع وقت و نگاه سلبی به واردات و.... و این در حالی بود که خطر نخریدن و وارد نکردن واکسن را، سازمان‌هایی نظیر سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی احساس کرد و در ماه‌های خیلی قبل، روسای سه رکن سازمان نظام پزشکی کشور آقایان دکتر ظفر قندی، دکتر مصطفی معین و دکتر آقازاده  به همراه جناب دکتر ایرج فاضل طی نامه‌ای در تاریخ 21 دی‌ماه 1399 خطاب به رئیس جمهور از ایشان خواستند از همه ظرفیت‌های بخش دولتی و خصوصی برای تهیه واکسن استفاده کند.
 متاسفانه به آن هشدارهای به‌هنگام کارشناسان توجه نشد و کار به جایی کشید که اکنون رئیس جمهور صراحتاً تأکید می‌کند که ما نمی‌توانیم منتظر واکسن تولید داخل در تابستان باشیم و دست به دامن بخش خصوصی زد و غافل از این که، آیا بخش خصوصی، خصوصا در این وقت و فرصت کم می‌تواند دارویی و آن هم واکسن وارد کند؟ و اصولا آیا سیاست کشورهای تولیدکننده واکسن بر فروش آن به بخش خصوصی است؟ این در حالی است که جناب کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی در روسیه در زمینه ورود بخش خصوصی برای خرید واکسن اظهار داشت:«این تصمیم می‌تواند راه را برای سودجویان، واسطه‌ها و دلالان به بازار واکسن باز کند.

وی در ادامه اظهاراتش به این نکته کلیدی اشاره کرد:«تنها کانال رسمی فروش و صادرات واکسن از روسیه به ایران و سایر کشورها، نهادی به نام سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان زیر نظر مستقیم رئیس جمهور روسیه است و این سازمان بر اساس قراردادهایی که با کشورهای مختلف، از جمله ایران امضا کرده است عمل می‌کند و خارج از آن هیچ فروش یا صادراتی به هیچ کدام از کشورهای جهان ندارد.»
با این توصیف باید قبول کرد که نمی‌توان چندان امیدی به بخش خصوصی داشت؛ با توجه به این که تنها کشوری که ایران در خرید واکسن کووید19 از آن پیشقدم بوده روسیه است و طبعا بعید است کواکس به بخش خصوصی واکسن بفروشد .
نکته حائز اهمیت دیگری که در سخنان رئیس جمهور وجود داشت که ایشان از شرکت‌های خصوصی خواست «اگر برای واردات با مشکلی مواجه شدند به دفتر رئیس جمهور نامه بنویسند» با توجه به ‌این‌که وزارت بهداشت متولی و مسئول تامین دارو در سطح کشور است، مکاتبه با دفتر رئیس جمهور چندان مناسب به نظر نمی‌رسد و اتلاف وقت است.
به هر حال همه ما در مقابل جان همه مردم مسئولیت داریم و هر گونه تعلل و کم توجهی شایسته نیست. جان هر انسان که از کالبدش رخت بر بندد قابل بازگشت نیست و باید برای آن ارزش قائل شد و این سرمایه گران را دستخوش اختلافات قرار ندهیم. بی‌تردید هر روز که واکسیناسیون عمومی در ایران به تأخیر بیفتد، باید پاسخگوی جان‌باختن هموطنانمان باشیم.