پنجشنبه، 6 اردیبهشت 1403
  
  • 1399/10/27
روزنوشت

دکتر ناهید خداکرمی

عضو شورای عالی نظام پزشکی - رئیس انجمن علمی مامایی ایران

پزشکان و متخصصان باید بگویند غربالگری باشد یا نه

از سال 90 زمزمه کاهش نرخ باروری در کشور مطرح شد و سازمان ملل گزارشی منتشر کرد و در آن عنوان شد ایران در 2030 ممکن است به سرعت به طرف پیری جمعیت برود. نسخه های متعددی برای بهبود روند رشد جمعیت مطرح شد و در حال حاضر مجلس یازدهم بحث سند تعالی جمعیت و خانواده را در دست بررسی دارد که اقداماتی برای تشویق خانواده ها به فرزند آوری و اقدامات بازدارنده برای ممانعت از کاهش جمعیت در آن پیش بینی شده است که از آن جمله به حذف غربالگری جنین می توان اشاره کرد.

برخی در دفاع از این طرح عنوان می کنند در غربالگری ممکن است برخی جنین های سالم از بین برود و یا جنین هایی با نقص ساده حذف شوند. جدا از اینکه بحث کنیم غربالگری لازم است یا نه که به نظر من لازم است و سه مورد از ناهنجاری هایی که باعث عسر و حرج خانواده شود را تشخیص می دهد اما  طرح این مسائل برای افزایش جمعیت یک بیراهه بزرگ و پاک کردن صورت مسئله در کشور است.

برخی تصور می کنند ممانعت از 12 هزار سقط درمانی می تواند به توسعه جمعیت کمک کند. این سقط ها، بچه های ناهنجاری هستند که هزینه سرباری برای خانواده و نظام سلامت دارند ولی البته  حق هر انسانی است که زنده بماند اما ساده انگاری است که تصور شود با قطع غربالگری می توان نقشی در توسعه جمعیت داشت.

متاسفانه امروز جوانان سالم و به ثمر رسیده در آستانه ازدواج از کشور خارج می شوند. سالی 200 هزار نفر ایرانی از ایران خارج  می شود که زنگ خطر بزرگتری برای کاهش جمعیت است.

اگر مجلس می خواهد رشد جمعیت موزون و متوازن داشته باشد به این مسئله فکر کند چرا جوان ایرانی نمی خواهد در کشور خود بماند و مهاجرت را ترجیح مى دهد . باید موانع را از جلو پای جوانان بر دارید. زنگ خطری که برای کشور وجود دارد این است که تنها معدود افرادی که در المپیاد موفق می شوند در ایران می مانند و هر دانشجویی نگاه به خروج از کشور دارد. به جای انرژی روی بحث غربالگری باید معضلات مهمی که منجر به کاهش نرخ باروری شده را بررسی کرد.

بحث حذف غربالگری برای افزایش جمعیت بیراهه رفتن است همانطور که برای افزایش جمعیت یک روز کاهش سن ازدواج  و کودک همسری مطرح مى شود و روز دیگر در پی حذف غربالگری و افزایش نوزادان داراى نقص عضو و معلول هستیم. ما این کشور را باید برای نسل جوان جهت اشتغال و تحصیل و... جذاب کنیم.

وقتی در شش ماهه اول سال 2020 حدود 6 هزار خانه در ترکیه توسط ایرانیان خریداری شده یعنی سرمایه مالی و سرمایه انسانی ما از دست می رود اما انرژی مجلس را صرف بودن و نبودن غربالگری می کنیم.

در کل وزارت بهداشت باید بگوید غربالگری باشد یا نه و این موارد جز ماموریت مجلس نیست. وظیفه رسانه است که موشکافانه به بحث جمعیت وارد شوند نه به صورت سطحی مسائل دیگرى مطرح شود. و قانونى بنویسیم که مداخله در امور پزشکی و سلامت باشد. باید کارها را به کاردان بسپاریمبحث های غربالگری و سقط به عهده وزارت بهداشت است.

ضمن تشکر از نمایندگان مجلس که نگران کاهش نرخ بارورى و جمعیت هستند و بنده هم این نگرانی را دارم اما مشکل ما این نیست که برای افزایش جمعیت جلو غربالگری را بگیریم بلکه مشکل ما این است که نیروی انسانی به ثمر رسیده در کشور نمی ماند و این خطر بزرگی است چرا که خلا مدیریتی و خلا نخبگان و عاشقان این سرزمین آسیب بیشتری می زند. ابتدا باید به مسائل اجتماعی و بعد از آن به اقتصادی در این خصوص توجه کرد. پزشکان و متخصصان باید بگویند غربالگری باشد یا نه. غربالگری فرصتی برای خانواده است و نباید این فرصت از خانواده ها سلب شود.

انجام غربالگری در حال حاضر به عهده مادر است. پزشک و ماما در این خصوص به مادر توصیه می کنند که انجام بدهند اما مادر می تواند این کار را نکند ولی گاهی دیده شده است در صورت به دنیا آوردن نوزاد معلول آنان طرح شکایت می کند و می گوید چرا اجبار نکردید و خیلی از پزشکان و ماما ها در مراجع قضایی  محکوم شده اند.  الان هم اگر مادر نخواهد، انجام نمی دهد و تنها باید به مادر توصیه کنیم. مراحل را شرح دهیم اما حق مادری است که بداند می خواهد فرزند معلول خود را به دنیا بیاورد یا نه چرا که بزرگ کردن فرزند معلول علاوه بر هزینه بر نظام سلامت سبب عسر و حرج در خانواده می شود و او باید تصمیم بگیرد جنین معلول خود را نگه دارد یا نه.