جمعه، 10 فروردین 1403
  
  • 1399/09/26
روزنوشت

دکتر رضا ملک زاده

عضو کمیته اجرایی مطالعه کارآزمایی بالینی درمان کووید -۱۹ سازمان بهداشت جهانی

بخش بزرگی از جمعیت کشور هنوز مستعد ابتلا به کرونا است

یکی  از دلایل مهارنشدن کامل عفونت ویروس کرونا در ایران و  جهان، وجود شمار زیادی از مبتلایان فاقد علائم بالینی است که در حال انتشار ویروس در سطح جامعه و خانواده ها هستند و بر خلاف مبتلایان دارای علائم بالینی و تحت قرنطینه، این افراد تحت هیچ قرنطینه ای هم قرار ندارند. بر اساس تاکید سازمان بهداشت جهانی، سنجش میزان آنتی بادی های اختصاصی ویروس کرونا در بین جمعیت می تواند روند انتشار بیماری با گذشت زمان را که به شدت به تعاملات اجتماعی و رعایت پروتکلهای بهداشتی بستگی دارد، نشان دهد. همچنین ارزیابی دائمی جمعیت مستعد ابتلا به ویروس که هنوز آلوده نیستند، سطوح مواجهه جمعیت با ویروس و نیز شمار مبتلایان بدون علامت، بسیار مهم است.

نتایج یافته های اخیر نشان می دهد مسیر انتقال و انتشار ویروس عمدتا از «جمعیت عمومی» به سمت «جمعیت پرخطر» است، بدان معنا که بیشترین عامل انتشار ویروس، اجتماعات خانوادگی یا تجمعات وسیع‌تر بوده و کنترل جمعیت عمومی بخصوص افراد فاقد علامت که در حال انتقال ویروس و انتشار آن هستند، بسیار اهمیت دارد.

یافته ها حاکی از آن است که اقدامات انجام شده برای کنترل عفونت در بین کارکنان مشاغل پرخطر در برابر کووید -۱۹ احتمالا کافی نیست یا سیاست های بهداشتی و پروتکل‌های مصوب، به طور مناسب رعایت نشده که البته برداشت دوم از این یافته، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. برای جلوگیری از افزایش بالقوه بار بیماری کووید -۱۹ در بیمارستان های سراسر کشور از طریق کاهش موارد ابتلا و مرگ و میرها، به ویژه در موج های احتمالی بعدی، باید سیاست های بهداشت عمومی و تجهیزات محافظتی شخصی کافی در بین کارکنان خط مقدم درمان بیماری، به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
شواهد علمی نشان داده است که حتی برخی مبتلایان که تست آنها مثبت بوده، پس از بهبودی و منفی شدن تست، علائم ابتلا به ویروس را مدت ها بعد نیز نشان می‌دهند این هم، به معنای ابتلای مجدد فرد نیست، بلکه علائم قبلی بیماری است که همچنان نمایان می‌شود؛ هرچند تحقیقات در این زمینه نیز برای نتیجه گیری کاملا قطعی ادامه دارد.

چرا بهبودیافتگان از کووید -۱۹ هم باید ماسک بزنند و پروتکل‌ها را رعایت کنند؟
آنتی بادی در بدن فرد آلوده به ویروس، یک ماه بعد از ابتلا به عفونت افزایش می یابد و به اوج می رسد. این در واقع مرحله اول تولید آنتی بادی است که سیستم ایمنی فرد برای مبارزه با ویروس و دفع آن، تلاش می کند و پس از دفع ویروس، غلظت آنتی بادی کاهش می‌یابد، ولی تولیدش ادامه‌دار است و اصلا به صفر نمی‌رسد.

اگر فرد مبتلا، با ویروس تماس مجدد داشته باشد، آنتی بادی دوباره افزایش می یابد. این حالت برای بسیاری از عفونت های دیگر نیز وجود دارد و معنای آن ابتلای مجدد به عفونت نیست. اما نکته مهم آن است که حتی مبتلایان بهبود یافته که تست آنها منفی شده و بدنشان دارای آنتی بادی است هم، ممکن است دوباره در معرض ویروس قرار گیرند و ویروس را بدون داشتن علائم بالینی، منتقل کنند.

همچنین از آن جا که ویروس کرونا، تاکنون جهش های متعددی داشته، تحقیقات در حال بررسی این موضوع است که آیا احتمال ابتلای مجدد بهبود یافتگان به ویروس جهش یافته کرونا وجود دارد یا نه؟ به همین دلیل تاکید می شود همه افراد چه آنها که مبتلا شده و بهبود یافته اند و چه آنها که مبتلا نشده اند، باید ماسک بزنند،  فاصله ها را رعایت کنند و دست ها را مرتب بشویند.

 تاکنون، هیچ مطالعه ای در ایران، «شدت اپیدمی» و «میزان شیوع» را در این حجم از نمونه بررسی و برآورد نکرده است، درباره اهمیت این نوع مطالعات باید گفت در غیاب این مطالعات، فراوانی موارد «ابتلای بدون علامت» و «میزان شیوع عفونت سندرم حاد تنفسی کرونا ویروس» در  جمعیت عمومی و جمعیت پرخطر در برابر بیماری، نامشخص و ناکافی بوده است.

همچنین در بیشتر مطالعات قبلی، برآورد شیوع کلی، بر اساس مناطق جغرافیایی طبقه بندی نشده و به عنوان مثال، شهرهای یک استان یا یک کشور و تغییرات بالقوه نرخ عفونت در مناطق مختلف را در نظر نگرفته اند. درحالی که در مطالعه حاضر، میزان شیوع آنتی بادی های اختصاصی SARS-CoV-۲- برای کل جمعیت عمومی، جمعیت عمومی بر اساس شهر، جمعیت کلی و پرخطر بر اساس نوع شغل، جمعیت پرخطر بر حسب شهر و همه افراد برآورد شده است.این مطالعات به دلیل اهمیت نتایج آنها برای سیاست گذاری های بهداشتی دقیق تر، در بسیاری از کشورها در حال انجام است.